موسیقی باروک (فرم ها، هنرمندان و تاریخچه)

​​​

موسیقی دوران باروک (Baroque) نوعی موسیقی هنری غربی است که دوره بعد از رنسانس و قبل از کلاسیک است. بازه زمانی دوره باروک تقریبا بین سال های 1600 و 1750 میلادی است. این دوره به سه بخش آغازین (سال 1600 تا 1640 میلادی)، میانی (سال 1640 تا 1680 میلادی) و پایانی (سال 1680 تا 1750 میلادی) توسط موسیقی دانان و تاریخ نویسان تقسیم بندی شده است.

 گسترش موسیقی باروک در قرن هفدهم در اروپا سبب روی کار آمدن آهنگسازان برجسته ای در کشورهای آلمان، انگلیس، ایتالیا و فرانسه شد. این نوازندگان به عنوان نمونه موسیقی فاخر در دنیا شناخته می شوند.

در دوران باروک تحولات اساسی برای موسیقی کلاسیک چند قرن آینده ایجاد شد به طوری که سبک های مهمی همچون اپرا (Opera)  و کنسرتو (Concerto) ابداع شدند.

دوره‌های زمانی موسیقی باروک

آثار مشهور دوره باروک در بخش پایانی این دوره (سال 1680 تا 1750 میلادی) ایجاد شدند اما موسیقی دانانی همچون مونته وردی دوره آغازین را به یکی از انقلابی ترین دوره های موسیقی تبدی کرده اند.

اُپرا بر اساس متن های شورانگیز و احساسی توسط موسیقی دانان ایتالیایی در دروره آغازین به هنر معرفی شد. در این دوره صدا های آواز با خط های ملودیک همراه شدند.

دوره میانی موسیقی سازی اهمیت بیشتری پیدا کرد و ساز ویولون در میان مردم محبوب شد.

در دوره پایانی موسیقی پلی فونیک و هنر نمایی یوهان سباستین باخ  به اوج خود رسید. 

چرا این دوره را به اسم باروک میشناسیم؟

کلمه باروک (Baroque) از کلمه پرتغالی "باروکو (Barroco)" که به معنای مروارید عجیب و غریب (مروارید های غیر کروی) است، گرفته شده است؛ منتقدان قرن نوزده به علت اغراق های زیاد و تزئینات موسیقی باروک، این دوره را به مروارید عجیب الشکل تشبیه کرده اند.

اگرچه کلمه باروک در زمان خود یک کلمه منفی برای این سبک پر آب و تاب بود اما بعد ها معماری این دوره نیز با همین نام شناخته شد.

سبک های موسیقی باروک

ایتالیا مهد بیشتر فرم های شناخته شده از قبیل اپرا (Opera)، کنسرتو (Concerto)، سونات (Sonata)  و اوراتریو (Oratorio) است. اما با این حال موسیقی باروکی مفاهیم جدید درباره ضرورت یک "سبک ملی گرایانه" را برای دیگر کشور ها افزایش داد.

از نحوه آهنگ سازی و حتی در نحوه اجرا  در این دوره می توانستید تضاد بین ملت ها را در یابید. طوری که تضاد بین فرانسه و ایتالیا کاملا مشهود بود. شاید این طور به نظر برسد که برخی ملت ها نقش پر رنگ تری در این دوره داشتند اما هر ملتی نقش خاص خود را داشت.

1.      اُپرا (Opera): اُپرا ترکیبی از موسیقی، آواز، بازیگری، طراحی لباس، طراحی صحنه، گاهی رقص  است.

2.      اوراتوریو (Oratorio): اوراتوریو ترکیبی از تکنواز، ارکستر و گروه کر(هم سرایان) است که اغلب متن آن مبتنی بر کتب و موضاعات مذهبی است. در واقع کلمه Oratorio به معنای سالن نمازخانه بود.

3.      کانتات (Cantata): قطعه موسیقی آوازی یک یا چند نفره با همراهی آلات موسیقی و معمولاً چند موومان (قطعه ای مستقل اما جزو یک اثر بزرگتر) است که اکثرا توسط گروه کُر همراهی می‌شود.

4.      سونات (Sonata): این اصطلاح برای تعریف چندین نوع قطعه است. معمولا برای سازهای سولو (تک نواز) یا موسیقی مجلسی (گروهی کوچک از سازها) نوشته می شود. این فرم با سبک کانتات در تضاد است؛ کانتات به معنای "آواز خواندن" و سونات به معنای "صدا در آوردن" است.

5.      کنسرتو (Concerto): کنسرتو سبکی بی کلام است که در آن یک تکنواز به همراهی گروهی بزرگ شروع به نواختن می کرد. این سبک باعث به نمایش گذاشتن قدرت نوازندگان می شد.

ویژگی‌ موسیقی باروک

موسیقی باروک یکنواخت است طوری که اگر موسیقی در ابتدا شاد آغاز شود تا انتها همینطور پیش می رفت. اگرچه آثار همراه با آواز عصر باروک ازین قاعده یکنواختی مستثنی هستند.

به غیر از مواردی اندک، ریتم در موسیقی بارک ثابت است شاید برای شنوندگان غیر حرفه ای این یکنواختی ملودی حس یکنواختی موسیقی بارک منتقل کند اما ریزه کاری های فراوان زینت بخش ملودی هستند.

تفاوت اصلی موسیقی باروک با رنسانس در تاکید موسیقی باروک بر ضرب است. در موسیقی باروک موسیقی سازی و آواز جدا از یکدیگر شدند و قوانین جدید هارمونی تدوین کردند. در موسیقی باروک سازهای بادی بیشتر مورد استفاده قرار گرفت و استفاده از ساز های کلاویه ای (ساز های کلید دار) مرسوم شد.

موسیقی براوک بافتی پلی فونیک دارد؛ در این بافت حداقل دو خط ملودی توجه شنونده را جلب می کند. پلی فونیک از اجرای همزمان چند خط ملودیک و مجزا بوجود می آید. این بافت باعث بعد بخشیدن به موسیقی شد. در انتهای دوره باروک موسیقی دارای بافت چند صدایی شد که سوپرانو و باس را به مهم ترین خط های ملودی این دوره بدل کرد.

مشهورترین نوازندگان موسیقی دوران باروک

1.      یوهان سباستین باخ (1685 تا 1750)

2.      آنتونیو ویوالدی (1678 تا 1741)

3.      جرج فدریک هندل (1685 تا 1759)

4.      هنری پرسل (1659 تا 1695)

5.      کلودیو مونتوردی (1567 تا 1643)

6.      هاینریش شوتس (1585 تا 1672)

7.      دومنیکو اسکارلاتی (1685 تا 1757)

8.      ژان فیلیپ رامو (1683 تا 1764)

9.      آرکانجلو کورلی (1653 تا 1713)

10.  گئورگ فیلیپ تیلمان (1681 تا 1767)

پایان باروک

با مرگ باخ در سال 1750 دوران باروک نیز به اتمام رسید. آهنگسازانی همچون مورتزارت و هایدن بر رو پایه ای که توسط آهنگ سازان دوره باروک ساخته شده بود، موسیقی کلاسیک را بنا نهادند.

این پایانی بر دوره باروک بود که باعث ایجاد موسیقی کلاسیک و آثاری فاخر شد.