ساز کاخن چیست؟

کاخن یا کاخون (Cajón) یکی از محبوب ترین سازهای کوبه ایست. در این مقاله به بررسی این ساز شگفت انگیز می پردازیم. کاخن لغتی اسپانیایی به معنی جعبه، صندوق یا صندوقچه و تابوت می باشد که به دلیل شکل کاخون به آن اطلاق شده است. 

 ظاهر کاخن شبیه به جعبه ای شش وجهی است، که نوازنده معمولا با دست به ضلع جلویی آن ضربه میزند. همچنین کاخن را با ابزارهای نوازندگی دِرام، مانند مَلِت‌ها (mallets)، استیک‌ها (sticks) و بِراش‌ها (brushes) هم مینوازند.

تاریخچه ساز کاخن

اصالت ساز کاخن به کشور پرو باز میگردد. بردگان آفریقایی که به آمریکا آورده شدند، اصلی ترین وارثان کاخون هستند. هنگامی که برای بردگان آفریقایی نواختن درامز ممنوع شد، آن ها به دنبال گزینه دیگری برای خودشان گشتند و دریافتند که اشیائی مانند صندوق های میوه یا کمد، وسیله هایی هستند که می توانند جانشین درام شوند.

بنابراین، ساز کاخن در قرن هجدهم میلادی، در پی ممنوعیت نواختن ساز درام اختراع شد. پس از دوران برده داری، کاخن در بین ساکنین آمریکای لاتین، از جمله سفید پوستان نیز رواج پیدا کرد.

سرانجام در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی، فردی به نام پاکو دِ لوسیا (Paco de Lucia)، که نوازنده برجسته گیتار اسپنیش بود، باکس چوبی گسترش یافته امروزی یا کاخن امروزی را به جهان معرفی کرد. در حال حاضر این ساز در سراسر دنیا رایج است.

ساختار ساز کاخن

کاخون جعبه ای شش وجهی است که پنج وجه آن را از یک لایه چوب نازک به ضخامت 3/1 تا 2 سانتی مترمیسازند. وجه ششم را با یک لایه تخته سه لای نازک می پوشانند. این وجه که سطح ضربه خورنده است "تاپا" (Tapa) نامیده میشود. حفره صدا (Sound hole) در وجه کناری "تاپا" قرار میگیرد.

صفحه چوبی "تاپا" را معمولا به جعبه کاخون وصل نمیکنند، فقط در چند نقطه به کاخون متصل است. و به این دلیل هنگام ضربه زدن به "تاپا" صدایی لرزشی از کاخون به گوش می رسد.

نوع چوبی که صفحه "تاپا" را تشکیل می دهد، بسیار متنوع است و بستگی به اینکه نوازنده چه نوع صدایی را ترجیح میدهد، دارد.

برای ساخت صفحه "تاپا" معمولا از چوب های درخت گیلاس، ماهون و افرا استفاده می کنند؛ در حالیکه بقیه قسمت های کاخون را از چوب کاج یا دیگر چوب های سفید مرغوب میسازند.

صدای ساز کاخن

اخیراً یک پرکاشنسیت پرویی به نام روبرتو چینو بولانیوس، یک کاخون از جنس پلِکسی گلاس ابداع نمود، که پلِکسی کاخون (Plexicajon) نام دارد. بدنه شفاف این کاخون از کاخون سنتی بزرگتر و سنگین تر است و حجم صدای آن از کاخون سنتی بیشتر می باشد.

انواع ساز کاخن

به دلیل اینکه ساز کاخن وارد اکثر کشورهای جهان شد و به محبوبیت دست یافت، بیشتر کشورها تغییراتی در آن ایجاد کردند، تا نسخه مخصوص به خودشان را داشته باشند. در ادامه به معرفی انواع این سازمی پردازیم.

پرویی یا آفرو‌پرویی

کاخن پرویی در واقع همان صورت تغییر یافته، صندوق های میوه‌ ای است که بردگان آفریقایی در پرو آن‌ها را به عنوان درام استفاده می کردند. این نوع کاخن، سیم یا سیستم اسنیر ندارد و در قسمت پشتی اش یک حفره صدا دارد.

فلامنکو (Flamenco Cajon)

نسخه این ساز توسط  دو نوازنده اسپانیایی پاکو دلوسیا و روبم دانتاس، ارائه شده است. آن‌ها برای تولید صدایی که متناسب با موسیقی فلامنکو باشد، سیم‌ های گیتار را به پشت صفحه‌ جلویی کاخن که نوازنده به آن ضربه وارد میکند، نصب کردند.

کاخن اسنیر (Snare Cajon)

امروزه عمدتا برای ایجاد صدایی زنگ دار از کاخن اسنیر استفاده می شود. برای ایجاد صدایی زنده ‌تر، کاخن های اسنیر گزینه مناسبی هستند. این کاخن ها در پشت صفحه جلویی، وایرهای اسنیر دارند. این نسخه به کاخن مدرن نیز معروف است.

کاخن الکتریک یا ترکیبی

کاخن ترکیبی به شما امکان نواختن آکوستیک وایجاد صدای الکتریک را می‌دهد. در آخرین نوآوری هایی که در کاخن ها صورت گرفته، میکس صدای آکوستیک با فناوری الکتریک ممکن شده است. اگر در حال حاضر کاخن دارید ولی میخواهید قابلیت صدای الکتریک را هم به آن اضافه کنید؛ می توانید یک اکسسوری قابلیت الکتریک را به آن اضافه کنید.

کاخن‌ ثابت

کاخن های ثابت دارای فنر یا سیم گیتار هستند. این نوع ساز صدای یکنواختی تولید می کند و قابلیت تنظیم ندارد. اما این ویژگی ربطی به حرفه ای بودن ساز ندارد و برندهای بسیار معروف دنیا نیز از این مدل ساز‌ها بسیار تولید و به بازار عرضه میکنند.

کاخن‌ رگلاژی

این نوع کاخن دارای فنر یا سیم گیتارهستند، با این تفاوت که قابلیت تغییر صدا را نیز دارند. این مدل ساز‌ها در نوع فنری قابلیت شل شدن فنر و پخش شدن صدای چوب، و در نوع سیمی قابلیت کوک شدن همانند گیتار برای زیر و بم شدن صدا را دارند.

کاخن کوچک

تراوِل کاخن ها یا کاخن های مسافرتی و کاخن کیت ها انواع کوچکتر کاخن هستند. در سال‌های اخیر سازندگان کاخن، علاوه بر مدل های استانداردی که در بالا گفته شد، به فکر ساخت کاخن در ابعاد دیگر هم افتادند. برای کودکان هم مدل هایی با ابعاد کوچک تر ساخته‌ شده است.

درآخر

از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید از شما متشکریم. در صورت وجود هرگونه انتقاد یا پیشنهاد آن را با ما به اشتراک بگذارید.